W tym artykule:
- Przełamując stereotypy – nowe wyzwania na rynku pracy
- Wenusjanki i Marsjanie w świecie relacji biznesowych
- Angażujące środowisko pracy
- Kariera i motywacja – czy potrzeby zawodowe kobiet i mężczyzn się różnią?
- Awans, wynagrodzenie i niezależność – różne drogi, te same cele
- Co nas motywuje?
- Uniwersalna potrzeba? Lider, który docenia
- Mówimy o tym samym, choć nieco innym językiem
- Warsztaty „Kobieta i mężczyzna w biznesie” – inspirujące książki, po które warto sięgnąć
Choć dziesiątki badań i prac naukowych wydają się potwierdzać, że kobiety i mężczyźni mają inne spojrzenie na rzeczywistość – w odmienny sposób interpretują komunikaty napływające z zewnątrz, mają inne zdolności i predyspozycje, a także co innego ich motywuje – zasadnicze pytanie brzmi: jak owe różnice wykorzystać w biznesie? Czy budując angażujące środowisko pracy, należy skupiać się na podkreślaniu odmienności, czy może sięgnąć nieco głębiej i poszukać wspólnego kodu porozumienia?
Przełamując stereotypy – nowe wyzwania na rynku pracy
Będąc menedżerem z ponad dwudziestoletnim stażem, który w swej karierze niejednokrotnie zarządzałam zróżnicowanymi zespołami – w tym zespołami projektowymi i interdyscyplinarnymi – zawsze interesowałam się dynamiką relacji międzyludzkich, a zwłaszcza zależnościami między poziomem motywacji, zaangażowania a potrzebami oraz oczekiwaniami kobiet i mężczyzn w organizacji. W dobie rosnącej dominacji pracownika na rynku pracy HR-owcy i menedżerowie bardzo wiele uwagi poświęcają kwestii pokoleniowej: jak przyciągnąć kandydatów z generacji „Zet”? Jak zatrzymać w organizacji ”Igreki”? Jak uchronić „Iksy” przed wypaleniem, a „Baby Boomersów” zachęcić, by dzielili się wiedzą i nie czuli odstawieni na boczny tor? Podobnie w obszarze zarządzania międzykulturowego. Tu także coraz głośniej obala się mity i krzywdzące stereotypy dotyczące współpracy ze Szwedami, Amerykanami, Indusami czy Egipcjanami.
Wenusjanki i Marsjanie w świecie relacji biznesowych
W sferze biznesowych relacji damsko-męskich nadal lubimy jednak mówić, że kobiety są z Wenus, a mężczyźni z Marsa, skutecznie dzieląc, a nie szukając efektywnego porozumienia. Kluczowe pytanie, które sobie w związku z tym zadałam, brzmi: czy pochwała takich podziałów oraz głęboko zakorzenione paradygmaty warunkujące relacje kobiet i mężczyzn w sferze zawodowej służą realizacji celów biznesowych oraz osobistych pracowników? Jak skutecznie zarządzać i po prostu dobrze się dogadywać w miejscu pracy?
Angażujące środowisko pracy
Niejednokrotnie w organizacjach spadek zaangażowania pracowników wynika z faktu, że nie czują się wystarczająco docenieni, zrozumiani bądź sami nie rozumieją, a co za tym idzie – nie identyfikują się z celami organizacji, co dodatkowo skutecznie ich demotywuje. Miałam okazję obserwować podobne zjawiska w przeszłości i poszukiwanie rozwiązania – prowadzącego przede wszystkim do poprawy skuteczności realizacji założonych celów biznesowych, ale również poprawy ogólnego „dobrostanu” pracowników i wzajemnych relacji w organizacji – stało się dla mnie ważne.
Kariera i motywacja – czy potrzeby zawodowe kobiet i mężczyzn się różnią?
Postanowiłam zaprojektować warsztaty mające na celu zdiagnozowanie relacji między kobietami i mężczyznami w firmie, ale także wzajemne poznanie się i uświadomienie sobie, co jest ważne dla pracowników oraz czego oczekują od swoich liderów. Do współpracy zaprosiłam 40 osób – 20 kobiet i 20 mężczyzn, w wieku 25-40 lat, zajmujących stanowiska od asystenta do menedżera w różnych obszarach organizacji. Wspólnie podczas dwóch 8-godzinnych warsztatów zdefiniowaliśmy, czym jest kariera, motywacja, docenienie oraz jakie są najważniejsze potrzeby kobiet i mężczyzn w środowisku zawodowym. Patrzyliśmy na te zagadnienia zarówno z perspektywy własnej płci, jak i przeciwnej, a następnie skonfrontowaliśmy wypływające z dyskusji wnioski.
Awans, wynagrodzenie i niezależność – różne drogi, te same cele
W hierarchii wartości dotyczących kariery kobiety wskazywały, że najważniejszy jest dla nich balans w życiu zawodowym i prywatnym, jednak zaraz za nim pojawiały się: możliwość awansu – rozumiana jako wyższe wynagrodzenie i realny plan ścieżki rozwoju – a także możliwość nabywania nowych kompetencji poprzez udział w ciekawych projektach.
Na to samo pytanie mężczyźni biorący udział w dyskusji odpowiedzieli, że najważniejszy jest dla nich awans, interpretowany jako potwierdzenie odniesionego sukcesu oraz wzrost wynagrodzenia, a w następnej kolejności możliwość samorealizacji, wyrażone uznanie i większa odpowiedzialność. Wspólnie uczestnicy warsztatu doszli do wniosku, że awans i wysokość wynagrodzenia są dla nich najważniejszymi atrybutami rozwoju kariery, choć dla kobiet najistotniejsze jest zachowanie równowagi między życiem rodzinnym i zawodowym, a dla mężczyzn – sukces w realizacji założonych celów.
Co nas motywuje?
Gdy poruszony został temat motywacji okazało się, że dla kobiet czynnikiem motywującym jest gwarancja stabilizacji finansowej i pewność zatrudnienia oraz work-life balance, podczas gdy mężczyzn motywują ambitnie wyznaczone cele, a potwierdzeniem ich skutecznej realizacji jest awans. To, co obie płcie podkreślały jako równie istotne, było przyjazne środowisko pracy i możliwość budowania bezpośrednich relacji z współpracownikami. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni wskazywali, że ważne są dla nich poczucie odpowiedzialności, sprawczości oraz niezależności, choć mężczyźni w większej mierze uznawali za motywujące posiadanie władzy i możliwość rywalizacji, podczas gdy kobiety wskazywały na zasady fair-play oraz równe traktowanie. Nasuwające się z tej części warsztatów wnioski można podsumować zatem tak, że w życiu zawodowym kobiece i męskie cele są zbieżne, choć drogi ich osiągnięcia i definicja samego „sukcesu” bywają odmienne. Dla menedżerów oraz HR-owców dbających o utrzymanie pracowników oznacza to, że najbardziej motywujące jest jasne nakreślenie ścieżek kariery i rozwoju – z uwzględnieniem horyzontu czasowego, oczekiwanych wyników oraz wzrostu kompetencji – są zarówno dla pracownic, jak i pracowników kluczowe.
Uniwersalna potrzeba? Lider, który docenia
W drugiej części warsztatu „Kobieta i mężczyzna w biznesie” skupiliśmy się na określeniu oczekiwań wobec przełożonych i zastanawialiśmy się, czy kobiety i mężczyźni mają w tym zakresie odmienne potrzeby, a także czy płeć lidera ma znaczenie. Gdy poprosiłam uczestników, by zastanowili się jakich cech i kompetencji oczekują od swojego przełożonego, jako priorytetowe wspólnie wskazali, że szef powinien być przede wszystkim odpowiedzialny, uważny, obiektywny, sprawiedliwy, szczery, otwarty, zdeterminowany, etyczny, wspierający i komunikatywny. Dla mężczyzn ważne było również by przełożony był „dobrym kumplem”, a dla kobiet istotne było, by wyznaczał jasne, precyzyjne i spójne cele. Co ciekawe, prawie żaden z uczestników warsztatu nie wskazał konkretnej płci jako preferowanej u szefa.
Zarówno kobiety, jak i mężczyźni podkreślali, że ważną rolą przełożonego jest umiejętność docenienia pracowników. Choć menedżerowie znają wagę feedbacku, organizacje tworzące angażujące środowisko pracy oparte są o kulturę wzajemnego doceniania – nie tylko w strukturze pionowej, ale po prostu w zespole. Niezależnie od płci, pracownicy potrzebują uznania i głośnego podkreślenia wartości ich pracy – zarówno kobiety, jak i mężczyźni chcą by o ich osiągnięciach mówiono oraz by pochwała pociągała za sobą możliwość awansu, a także podwyżki lub nagrody.
Mówimy o tym samym, choć nieco innym językiem
Uczestnicy warsztatów dostrzegli, że mimo różnic mają zbliżone cele – motywy ich działań, oczekiwania i potrzeby są co do zasady tożsame, a nieporozumienia rodzą się z błędnych interpretacji – lub często nadinterpretacji – komunikatów. Przyznali, że dzięki wspólnej dyskusji dostrzegli i zaczęli lepiej rozumieć intencje stojące za wypowiadanymi komunikatami. Zauważyli też, jak wiele zależy od otwartości i uważności w codziennych relacjach. Najlepszym podsumowaniem warsztatów może być wypowiedź jednego z uczestników:
Mimo oczywistych różnic to nie na nich powinniśmy się skupiać, ale postarać się sięgnąć głębiej – do wartości i potrzeb, które nie są skorelowane z płcią ale wypływają z ludzkiej natury. Musimy tylko chcieć stale się rozwijać i niekiedy wychodzić poza własne filtry i uprzedzenia.
Warsztaty „Kobieta i mężczyzna w biznesie” – inspirujące książki, po które warto sięgnąć
Projektując warsztaty „Kobieta i mężczyzna w biznesie”, czerpałam wiedzę między innymi z tytułów:
- „Uwolnij moc kobiecego mózgu” – Daniel G. Amen
- „Język liderów” – Kevin Murray
- „Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym” – Daniel Kahneman
- „Siła woli – poznaj i wykorzystaj mechanizmy samokontroli” – Kelly McGonigal
- „Moje lata na Downing Street” – Margaret Thatcher
- „Doktryna Ateny. Jak kobiety (oraz mężczyźni, którzy myślą jak kobiety) będą rządzić światem” – John Gerzema, Michael D’Antonio
- „Tylko dla kobiet. Jak mężczyźni postrzegają biznes oraz kobiety w biznesie” – Christopher V. Flett
- „Moja pasja. Moja rodzina” – Mika Brzeziński, Daniel Paisner
Każdy z uczestników warsztatów „Kobieta i mężczyzna w biznesie” otrzymał także egzemplarz książki „Pracuj ze mną” Barbary Annis i Johna Greya.
